Η κουζίνα των Επτανήσων

Μια κουζίνα που συνδυάζει τις δυτικές επιρροές με το λιτό ελληνικό στοιχείο σε ευφάνταστα πιάτα.
Η σπουδαιότητα του συνδυασμού αυτού είναι καθοριστική γιατί η επτανησιακή κουζίνα και αυτή της Κωνσταντινούπολης έβαλαν τις βάσεις για την ελληνική μαγειρική παράδοση. Στην Κέρκυρα εντυπωσιακή είναι η πολυπλοκότητα των υλικών στις συνταγές.
Ονομαστές γεύσεις
Τα Επτάνησα έχουν να επιδείξουν σημαντικά τοπικά προϊόντα, πέρα από την ελιά και το ελαιόλαδο Τα κρασιά είναι ένα σημαντικό κομμάτι της αγροτικής δραστηριότητας, με εγγενείς ποικιλίες και σημαντικά -ειδικά στην Κεφαλονιά- αποτελέσματα. Στο ίδιο νησί, σημαντικές είναι και οι προσπάθειες που γίνονται στην τυροκομία και αφορούν στην ξεχωριστή σε γεύση φέτα που φτιάχνεται με αιγοπρόβειο γάλα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η στραπατσάδα, η οποία εμπεριέχει μια τεχνική καθαρά γαλλική: Φτιάχνουν πρώτα έναν δυνατό ζωμό από μοσχαρίσια κόκαλα και αφού αφαιρέσουν το λίπος του, το ανακατεύουν στο τηγάνι με τα χτυπημένα αβγά, με βούτυρο, αλατοπίπερο και λίγο κονιάκ.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα «Φασούγια με πετσαλίνα»: Πρόκειται για παραλλαγή της πιο γνωστής βενετσιάνικης σούπας, η οποία γίνεται με φασόλια ξερά και ψιλοκομμένο, συνήθως παστό, χοιρομέρι. Η λίστα των επιρροών είναι ατέλειωτη, με πιάτα όπως η «Κορωνιά» (πολέντα), οι μελιτζάνες «Παστρόκιο» (μελιτζάνες ψητές με αλλαντικά), το σαβόρο, το μπουρδέτο, η παστιτσάδα και το σοφρίτο.
Στα υπόλοιπα νησιά, οι συνταγές τείνουν να είναι σχετικά πιο απλές και μάλλον εξελληνισμένες. Για παράδειγμα, ένα ιδιαίτερα αγαπητό πιάτο, η «Σάρτσα», συνδυάζει το μοσχαρίσιο κρέας με ντομάτα, ντόπιο λαδοτύρι και μπόλικο σκόρδο. Ενα άλλο ζακυνθινό πιάτο είναι τα «Μπουτρίδια», όπου ψήνονται στο ταψί συνήθως φρέσκα φασολάκια, σέσκουλα, πατάτες, μπάμιες και ό,τι άλλο λαχανικό υπάρχει με μπόλικο σκόρδο και ντομάτα.
Επίσης στην Κεφαλονιά και στη Ζάκυνθο το κουνέλι εμφανίζεται σε δεκάδες συνταγές, ιδιαίτερα γεμιστό. Στην Κεφαλονιά το συναντάμε και σε πολλές πίτες. Τέλος, τόσο στη Ζάκυνθο όσο και στην Κεφαλονιά κυριαρχεί το πρόβειο κρέας, με πιάτα όπως η «Σοφιγαδούρα», κοκκινιστό κρέας με κρεμμύδι και σκόρδο. Εδώ πρέπει να αναφερθούμε και στο «Σγατζέτο» μια ιδιαίτερη «μαγειρίτσα» με γαρδούμπα και χοιρομέρι.
Στη Λευκάδα συναντάμε ιδιαίτερα πιάτα, όπως είναι η «Λαδόπιτα», η οποία φτιάχνεται από ελαιόλαδο, νερό, ζάχαρη, αλεύρι και σουσάμι και συγκλονίζει με τη γευστική απλότητά της.
Στη Λευκάδα, από την άλλη, συναντάμε εξαιρετικά αλλαντικά και ιδιαίτερα ένα σαλάμι αέρος που διαφέρει λόγω της διαδικασίας παραγωγής του. Φημισμένες είναι και οι λευκαδίτικες φακές από την ορεινή Εγκλουβή.
Στην Κέρκυρα ξεχωρίζει το κουμκουάτ με όλα τα παραπροϊόντα του, ενώ στη Ζάκυνθο η σταφίδα είναι μοναδική σε ποιότητα και γεύση.

Εφτανησιώτικες Γεύσεις

Ένας όμορφος περίπατος στις Εφτανησιώτικες κουζίνες

Ιστορία
του νησιού της Ζακύνθου μέρος Β΄

17 / 09 / 2016 

Πολιτισμός στη Ζάκυνθο

Τον ακμαίο πολιτισμό του παρελθόντος μαρτυρούν μερικά αρχαία ερείπια, τοιχογραφίες αγίων σε εκκλησίες που διασώθηκαν από την βυζαντινή περίοδο και αρχαία νομίσματα.Η τέχνη και η λογοτεχνία είχαν αρχή μόλις στον δέκατο πέμπτο αιώνα κάτω από την ενετική κυριαρχία και επέτρεψαν τη γέννηση ενός πλούσιου πολιτισμού σε αντίθεση με το υπόλοιπο της Ελλάδας που, κάτω από το ζυγό των τούρκων, περνούσε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας της.

Λογοτεχνία

Η γέννηση της λογοτεχνίας ορίζεται στον δέκατο πέμπτο αιώνα όταν οι ποιητές του νησιού διακρίνονταν όχι μόνο για την ποίηση και την πεζογραφία αλλά και για τις μεταφράσεις αρχαιοελληνικών κειμένων στην καθομιλουμένη.Τον επόμενο αιώνα η Ζάκυνθος συνέβαλε σημαντικά στην Ελληνική λογοτεχνία και τέχνη με την ίδρυση της πρώτης Ελληνικής Ακαδημίας και με σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Μαρτέλαος, δάσκαλος του Φώσκoλου, ο Γκουζέλης, ο Σολωμός και ο Μάτεσις, θεατρικός συγγραφέας που θεωρείται ιδρυτής του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου.Ανάμεσα στους ποιητές οι πιο γνωστοί του δέκατου ένατου αιώνα είναι σίγουρα ο Φώσκoλος, του οποίου τα ιταλικά ήταν η μητρική γλώσσα, ο Κάλβος, του οποίου η φράση "Η ελευθερία απαιτεί αρετή και τόλμη" αναγράφεται στο θυρεό της πόλης της Ζακύνθου και ο Διονύσιος Σολωμός στον οποίο αφιερώνεται μια πλατεία και μια εκκλησία.

Ο Σολωμός, που σπούδασε στην Ιταλία και έγραψε ποιήματα και στα ιταλικά, αφού γύρισε στην πατρίδα του τη Ζάκυνθο δημιούργησε έργα για να στηρίξει το λαό κατά την περίοδο του πολέμου ενάντια στην τουρκική κατοχή , μερικά από τα οποία είναι κορυφαία λυρικά έργα στην σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.

Ο Κάλβος και ο Σολωμός αναπαύονται στο εσωτερικό του Μουσείου που φέρει το όνομά τους.Ζωγραφική Οι πρώτες επιρροές στο χώρο της ζωγραφικής έχουν απαρχή την βυζαντινή τέχνη.

Οι πρώτοι ζωγράφοι ασχολούνται αποκλειστικά με θρησκευτικά θέματα και αγιογραφίες σε εκκλησιές, και χρησιμοποιούν την τεχνική τέμπερας με αυγό πάνω σε ξύλο.Τον δέκατο έβδομο αιώνα με την εμφάνιση του Δοξαρά αλλάζει η τεχνική και περνούν στη χρήση λαδιού σε καμβά πράγμα που οδηγεί στην διάδοση προσωπογραφιών και προοπτικών σχεδίων.

Ένας άλλος εξέχων ζωγράφος υπήρξε ο Κουδούνης που ανήκε στην Φιλική Εταιρεία και ζωγράφισε πίνακες με εθνικιστικά μηνύματα και όχι μόνο θρησκευτικούς.

Δεν πρέπει να ξεχαστεί και ο Τσάκος για την ζωγραφική του ποιότητα και την ακρίβεια με την οποία ζωγράφιζε τις λεπτομέρειες στις προσωπογραφίες του.Τον δέκατο ένατο αιώνα η ζωγραφική αλλάζει, εν μέρει, προοπτική. Δεν είναι πια μόνο μια ιερή τέχνη που εκτίθεται στις εκκλησίες αλλά αρχίζει να θεωρείται σαν τέχνη που όλοι μπορούν να θαυμάζουν και στους τοίχους του δικού τους σπιτιού.

Αυτόν τον αιώνα σημαντικός υπήρξε ο Πελεκάσης, ζωγράφος με διεθνή αναγνώριση για τα τοπία του, τις προσωπογραφίες και εικόνες που έχουν εκτεθεί και σε Μουσεία.Γλυπτική Τον δέκατο όγδοο αιώνα αναπτύχθηκε η ανάγλυφη επεξεργασία του αργύρου και η ξυλογλυπτική, τα δε έργα που έφτιαχναν μπορούσε να τα θαυμάσει κανείς προπάντων στις εκκλησίες.

Ενας γνωστό τεχνίτης αργυροχόος ήταν ο Γ. Μπάφας και δείγμα των υπέροχων έργων του βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Διονυσίου.

Μεταξύ των ξυλογλυπτών, μπορούμε να αναφέρουμε τους αδελφούς Βλάχου, που στόλισαν πολλές εκκλησίες και σπίτια με τα έργα τους τα οποία στη συνέχεια καταστράφηκαν στο σεισμό του 1953, και τον Στέφανο Ξενόπουλο, ειδικευμένο στην τέχνη του ψηφιδωτού.

Αρχιτεκτονική Στην πόλη της Ζακύνθου, 

πριν από τον σεισμό, εναλλάσσονταν αρχοντικά με αστικά και λαϊκά σπίτια και πολυάριθμες εκκλησίες.Η επιρροή των Ενετών επέτρεψε την κατασκευή δημοσίων κτιρίων, δρόμων και γεφύρων που βελτίωσαν την πόλη και μεταξύ 1840 και 1870 ανεγέρθηκαν πολλά νεοκλασσικά κτίρια που έδειχναν τον συνδυασμό του βενετσιάνικου με το στύλ μπαρόκ.Αυτό το νεοκλασσικό στυλ αναδύεται και στο σχεδιασμό μερικών εκκλησιών.

Το 1953, με τον σεισμό και την πυρκαγιά που ακολούθησε, το μεγαλύτερο μέρος της πόλης γκρεμίστηκε και μαζί του η αίγλη του παλιού πολιτισμού. Η ανοικοδόμηση σε λίγες περιπτώσεις έμεινε πιστή στο στύλ των παλαιών αρχοντικών που είχαν καταστραφεί και δεν υπήρξε δυνατόν να ξαναχτιστεί από τις στάχτες μια ολόκληρη πόλη διατηρώντας την ομορφιά και την γοητεία που τώρα μόνο οι πιο γέροι θυμούνται.Μουσική και θέατρο Η χρήση μουσικών οργάνων, που αρχικά υιοθετήθηκε για να συνοδεύει στρατιωτικές παρελάσεις, οδήγησε τους νησιώτες, μέσα στους αιώνες, να φτιάχνουν μπαλλάντες, για να συντροφεύουν τις στιγμές λαϊκών εορτών.

Παρά τις βενετσιάνικες επιρροές (Ζακυνθινή Σερενάτα) και τις κρητικές, από την αρχαιότητα στο νησί αναπτύχθηκαν ίδια μουσικά σχήματα που έφτασαν σε στιγμές μεγαλύτερης αίγλης με την ίδρυση της Μουσικής Σχολής της Ζακύνθου το 1815 και με το σχηματισμό εκείνα τα χρόνια μουσικών λεσχών και χορωδιών.

Την στρατιωτική αυτή παράδοση την ξαναβρίσκουμε τόσο στην εκκλησιαστική μουσική όσο και στους παραδοσιακούς χορούς, η πιο γνωστή έκφραση των οποίων είναι σίγουρα το συρτάκι. Είναι ένας αρχαίος κι ζωηρός χορός που συνοδεύεται από λαϊκά τραγούδια με θέμα τον έρωτα και το γάμο.Μαζί με τη μουσική και τους παραδοσιακούς χορούς, αποδίδεται μεγάλη σημασία στο θέατρο, τόσο σαν κοινή στιγμή γιορτής, όσο και σαν στοιχείο λαϊκής παράδοσης που οι ρίζες του χάνονται στην περίοδο της ενετικής κυριαρχίας.Ενώ, αρχικά, έκαναν τις παραστάσεις στα αρχοντικά σαλόνια και ως επί το πλείστον ήταν αποκλειστικότητα των πλουσίων τάξεων, κατά τα τελευταία χρόνια της ενετικής ηγεμονίας κατασκευάστηκε ένα θέατρο που άρχισε να φιλοξενεί, για πρώτη φορά, και τις πιο λαϊκές τάξεις.

Τα δύο θεατρικά είδη που αναπτύχθηκαν με μεγαλύτερη επιτυχία υπήρξαν οί όπερα και οι λεγόμενες "ομιλίες", λαϊκές παραστάσεις που συχνά κατήγγειλαν τις κοινωνικές αδικίες που υφίσταντο οι πιο φτωχοί; σ' αυτά τα έργα το συνηθισμένο θέμα ήταν επομένως η αντίθεση μεταξύ πλουσίων και φτωχών και οι ηθοποιοί φορούσαν μάσκα για να κρατούν την ανωνυμία τους. 

Πανηγύρια 

Στη διάρκεια της πολύπαθης ιστορίας του νησιού και μετά από τις πολυάριθμες εισβολές που αναγκάστηκαν να υποστούν οι κάτοικοί του, γεννήθηκαν στη Ζάκυνθο πολλές λαϊκές παραδόσεις συνδεδεμένες βασικά με την θρησκευτική λατρεία που ένωνε τους νησιώτες στις μάχες εναντίον των κατακτητών.Μέσα στους αιώνες, οι λαϊκές γιορτές θρησκευτικού χαρακτήρα, των οποίων η παράδοση ακολουθείται μέχρι σήμερα, αντιπροσώπευαν στιγμές συνεύρεσης και διασκέδασης ιδίως για τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις που ήταν αποκλεισμένες από τις άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Σήμερα οι λαϊκές γιορτές είναι πάρα πολλές και επιτρέπουν σε δεκάδες χωριά, μικρά και μεγάλα, να ζωντανέψουν με χιλιάδες φώτα και χρώματα.Ανάμεσά τους οι πιο σημαντικές γιορτές είναι του Αγίου Διονυσίου, οι Απόκριες και το Πάσχα.Του Αγίου Διονυσίου: είναι η θρησκευτική γιορτή προς τιμήν του αγίου προστάτη του νησιού. Γίνεται στις 24 Αυγούστου, αλλά στην πόλη της Ζακύνθου οι προετοιμασίες αρχίζουν μερικές ημέρες πριν και η κορύφωση φτάνει το βράδυ της 24ης με μια μεγαλόπρεπη λιτανεία και πυροτεχνήματα.

Οι Απόκριες όπως γιορτάζονται στη Ζάκυνθοείναι πια γνωστές σε όλη την Ελλάδα, για την μεγαλοπρέπεια και την διασκέδαση που προσφέρουν.

Το καρναβάλι της Ζακύνθου οφείλει την υπεροχή του στην προέλευση του από το καρναβάλι της Βενετίας, του οποίου συνήθειες και σημασία απορροφήθηκαν από τους νησιώτες όταν η Ζάκυνθος ήταν αποικία της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. Η περίοδος της Αποκριάς αποτελεί για το νησί σήμερα μια στιγμή συλλογικής γιορτής διαρκείας περίπου δύο εβδομάδων, κατά τις οποίες οι κάτοικοι του νησιού σχεδόν ξεχνούν τις δουλειές τους για να αφοσιωθούν στην οργάνωση της γιορτής που είναι πόλος έλξης για εκατοντάδες επισκέπτες από ολόκληρη την Ελλάδα.Το καρναβάλι που χαρακτηρίζεται από χορούς μεταμφιεσμένων, τελειώνει στη μικρή πλατεί του Αγίου Μάρκου με ένα τελετουργικό από το παρελθόν: την κηδεία της μάσκας.

Το Πάσχα στη Ζάκυνθο, όπως σε όλη την Ελλάδα, το ζούν σαν ένα βαθειά πνευματικό γεγονός, που κορυφώνεται με την επίσημη λιτανεία της βυζαντινής εικόνας της Παναγίας της Χρυσοπηγής που περιφέρεται στους δρόμους της πόλης μέχρι την πλατεία του Αγίου Μάρκου όπου ο ιερέας, τα μεσάνυχτα, δίνει με ένα κερί το φώς σε μια αλυσσίδα από λαμπάδες αναμμένες που πολλαπλασιάζονται μέχρι να φωτίσουν ολόκληρη την πλατεία.Οι δύο πιο σημαντικές στιγμές της γιορτής του Πάσχα είναι το σούβλισμα των αρνιών στην πλατεία που το ακολουθούν παραδοσιακοί χοροί και το συμπαθητικό έθιμο των κόκκινων βαμμένων αυγών που τσουγκρίζονται με τους φίλους.

Σημερινή ζωή

Στις μέρες μας οι κάτοικοι του νησιού ζουν από τον τουρισμό τους καλοκαιρινούς μήνες (Μάϊο με Οκτώβριο) και από την γεωργία το χειμώνα.Τα πιο σημαντικά αγροτικά προϊόντα είναι το λάδι, τα σταφύλια, τα εσπεριδοειδή και η σταφίδα.

Το λάδι που παράγεται στη Ζάκυνθο αποτελεί σήμερα τη βάση της οικονομίας του νησιού, πωλείται δε και στον τουρίστα που μένει εκστατικός αφού το δοκιμάσει στην ελληνική κουζίνα.

Η παραγωγή σταφίδας, στο παρελθόν ήταν πιο ανεπτυγμένη από την καλλιέργεια της εληάς γιατί επέφερε μεγαλύτερα κέρδη αλλά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το νησί έχασε την κυριαρχία του στις αγορές του εξωτερικού για την σταφίδα και αφιερώθηκε σε άλλες καλλιέργειες.

Το ψάρεμα και η κτηνοτροφία έχουν δευτερεύουσα σημασία στην οικονομία του νησιού.Χάρη στον τουρισμό ανεπτύχθη εξ άλλου και η τοπική χειροτεχνία προϊόντων όπως χαλιών, υφαντών, κεντημάτων που πουλούνται στον τουρίστα.Μπορείτε να αγοράσετε αυτά τα προϊόντα κυρίως στα μικρά χωριά που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του νησιού, εκεί όπου ο χρόνος μοιάζει σταματημένος.

Ευχαριστούμε το Zanteisland

Ιστορία
του νησιού της Ζακύνθου μέρος ΄Γ

12 / 09 / 2016

Μουσεία της Ζάκυνθου

Βυζαντινο Μουσειο Ζακυνθου

Βρίσκεται στην πλατεία Δ. Σολωμού, την πιο μεγάλη και γοητευτική πλατεία του νησιού, η οποία μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1953, αποκτά πάλι σήμερα την παληά της γοητεία.

Το μουσείο, που άνοιξε τις πύλες του στο κοινό για πρώτη φορά το 1960, αναπτύσσεται συνολικά σε τρεις ορόφους και οι δύο πρώτες αίθουσες δίνουν αμέσως την ευκαιρία στον επισκέπτη να θαυμάσει ξυλόγλυπτες εικόνες της βυζαντινής εποχής, ενώ στην τρίτη και την τέταρτη βρίσκουν θέση πρωτότυπα αφρέσκα του 15ου, 16ου και 17ου αιώνα.
Δύο ακόμη αίθουσες είναι αφιερωμένες στην έκθεση έργων ζωγραφικής του 18ου αιώνα και ελαιογραφίες καλλιτεχνών όπως οι Δοξοράς, Κουτούζης και Καντούνη.
Η ιδιαίτερη σημασία του μουσείου αυτού οφείλεται τέλος στην δυνατότητα που έχει ο επισκέπτης να εκτιμήσει τις φωτογραφίες και τις αναπαραστάσεις της πόλης όπως ήταν πριν τον σεισμό, καθώς και την καλλιτεχνική εξέλιξη από την μεταβυζαντινή περίοδο μέχρι την σημερινή, σύγχρονη ελληνική τέχνη.

Μουσειο Σολωμου και Καλβου

Αυτό το μουσείο, που ιδρύθηκε το 1959 από ένα σύλλογο θαυμαστών των καλών τεχνών στη Ζάκυνθο, βρίσκεται στην υποβλητική μικρή πλατεία του Αγίου Μάρκου και είναι πολύ γνωστό γιατί σ' αυτό φυλάσσονται τα λείψανα δύο ποιητών του Διονύσιου Σολωμού και του Αντρέα Κάλβου, που είναι αυθεντικά εθνικά σύμβολα.Στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχουν επίσης αντικείμενα τέχνης του τόπου όπως ζωγραφικά έργα του 18ου και 19ου αιώνα, κεραμικά, γλυπτά και αρχαία μουσικά όργανα; ιδιαίτερα φροντισμένο είναι και το τμήμα που αφορά ενδυμασίες και όπλα των αριστοκρατικών οικογενειών του περασμένου αιώνα.
Υπάρχουν επίσης πολλές προσωπογραφίες των πιο επιφανών προσωπικοτήτων του νησιού και μια συλλογή θυρεών.

Δημοτικη Βιβλιοθηκη

Η δημοτική βιβλιοθήκη καλύπτει ένα μέρος του μεγάλου κτιρίου που βρίσκεται στην πλατεία Σολωμού.
Η ιστορία της ξεκίνησε το 1628 και, πριν το σεισμό και την πυρκαγιά που κατέστρεψαν τα πάντα, διατηρούσε έγγραφα και βιβλία μοναδικά από τους ποιητές του παρελθόντος.
Η δημοτική βιβλιοθήκη καλύπτει ένα μέρος του μεγάλου κτιρίου που βρίσκεται στην πλατεία Σολωμού.
Η ιστορία της ξεκίνησε το 1628 και, πριν το σεισμό και την πυρκαγιά που κατέστρεψαν τα πάντα, διατηρούσε έγγραφα και βιβλία μοναδικά από τους ποιητές του παρελθόντος.
Χάρη στις δωρεές μερικών Ζακυνθινών που έθεσαν στη διάθεση της βιβλιοθήκης βιβλία της προσωπικής τους συλλογής έγινε εφικτό να ανασχηματιστεί το παρελθόν και να τεθεί στη διάθεση όλων.
Στη βιβλιοθήκη είναι δυνατόν να βρείτε σπάνια βιβλία που αφορούν την ιστορία και τις παραδόσεις της Ζακύνθου, γραμμένα από διάσημους συγγραφείς, αντίγραφα παλαιών εφημερίδων και απομνημονεύματα σχετικά με τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και φωτογραφίες της Ζακύνθου όπως ήταν πριν την καταστροφή του 1953.

Θεματικο Εκθεσιακο Κεντρο της θαλάσσιας χελώνας Καρέτα

Το Θεματικό Εκθεσιακό Κέντρο της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta βρίσκεται στην περιοχή της Δάφνης που υπάγεται σε Περιοχή Προστασίας του Τοπίου Φ1, του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, στο δημοτικό διαμέρισμα Βασιλικού.
Ο διαμορφωμένος χώρος του Θεματικού Κέντρου, το εκθεσιακό και ενημερωτικό υλικό, η χρήση των πολυμέσων και τα αναμνηστικά αντικείμενα που δίνονται, αποτελούν για τον επισκέπτη αφορμή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη θαλάσσια χελώνα και τις παραλιες ωοτοκίας της στη Ζάκυνθο. Πέραν όμως των βιολογικών και ηθολογικών πληροφοριών που δίνονται για την Caretta caretta, το Θεματικό Κέντρο προσφέρει μία γενική ματιά στις δράσεις του Φορέα Διαχείρισης του ΕΘΠΖ αλλά και στα γενικότερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της Προστατευόμενης Περιοχής, καθώς επεκτείνεται και στη γνωριμία με άλλα είδη προτεραιότητας και ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας που συναντάμε στη Ζάκυνθο.
Η κατασκευή του Θεματικού Εκθεσιακού Κέντρου που ολοκληρώθηκε το 2006 χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης σε ποσοστό 80% το ανώτερο και το υπόλοιπο από εθνικούς πόρους.

Το μουσείο φυσικής ιστορίας Χέλμης

Το μουσείο φυσικής ιστορίας Χέλμης είναι το μοναδικό στο είδος του στην Ζάκυνθο.
Τα εγκαίνια του λάβανε χώρα στις 10 Οκτωβρίου του 2000 και ο ιδρυτής τους είναι ο κ. Παναγιώτης Χέλμης.
Το μουσείο βρίσκεται στην Αγία Μαρίνα στο νησί της Ζακύνθου, σε ένα πολύ όμορφο παραδοσιακό κτήριο.
Η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει δείγματα χλωρίδας και πανίδας της φυσικής ζωής της Ζακύνθου όπως: βράχους και πετρώματα, απολυθώματα φυτών και ζώων, κοχύλια, ψάρια και πουλιά.
Εκπαιδευτικά υλικά για παιδιά μετατρέπουν την επίσκεψη σε μια διασκεδαστική εμπειρία.

Μουσείο Ναβάλ

Το μουσείο Ναβάλ βρίσκεται στην τουριστική περιοχή Τσιλιβή.
Ιδρυτής είναι ο Anthony Miller και είναι το μοναδικό μουσείο στην Ζάκυνθο το οποίο αναπαράγει την θαλασσινή ιστορία του νησιού από τον 17ο αιώνα έως σήμερα.
Η συλλογή περιέχει πίνακες ακουαρέλας οι οποίοι αποκαλύπτουν ολόκληρη την εξέλιξη των θαλάσσιων μεταφορών καθώς και μία μεγάλη ποικιλία Βυζαντινών πλοίων από την αρχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έως την άλωση από τους Οθωμανούς το 1453.

Μουσειο αγροτικου πολιτισμου

Ιδρύθηκε το 1998 στο μικρό χωριό Πηγαδάκια, στο Δήμο Αλυκών, και εκθέτει τον πολιτισμό και την ιστορία της παράδοσης στον αγροτικό κόσμο της Ελλάδας και ιδιαίτερα του νησιού.
Στο εσωτερικό του μπορείτε να θαυμάσετε σπάνια αντικείμενα από τον 16ο αιώνα, όπως επαγγελματικά εργαλεία, σκεύη καθημερινής χρήσης και πολύ σπάνια έργα της αρχαίας τοπικής βιοτεχνίας.
Το μουσείο είναι ανακατασκευή παραδοσιακού σπιτιού, με σαλόνι, κουζίνα και υπνοδωμάτιο με παραδοσιακά έπιπλα.
Έξω υπάρχουν επίσης αγροτικές μηχανές που χρησιμοποιούσαν για το σιτάρι καθώς και για το πάτημα των σταφυλιών και των ελιών.

Ευχαριστούμε το Zanteisland 

Ιστορία
του νησιού της Ζακύνθου μέρος Δ΄

Εκκλησίες και μοναστήρια - Μνημεία και Ιστορικές περιοχές στη Ζάκυνθο

Εκκλησία Αγίου ΔιονυσίουΑυτή η εκκλησία, η μεγαλύτερη της πόλης, είναι αφιερωμένη στον προστάτη του νησιού και βρίσκεται στην παραλία της Ζακύνθου.

Ανεγέρθη το 1948 και αντιστάθηκε στο σεισμό του 1953; τώρα το ψηλό καμπαναριό της ξεχωρίζει πάνω από πολλά κτίρια και είναι αναγνωρίσιμο αμέσως όταν μπαίνετε στο λιμάνι.

Παρ' όλο που δεν έχει ιδιαίτερα εξωτερικά χαρακτηριστικά, μπαίνοντας θα σας καταπλήξει με την ποσότητα των τοιχογραφιών, τους πολυελαίους και τα χρώματα.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που συνέβαλαν στη μεγαλοπρέπεια της εκκλησίας αυτής είναι ο ζωγράφος Δοξαράς και ο τεχνίτης αργυροχόος Μπάφας που έχει φιλοτεχνήσει την ανάγλυφη ασημένια οστεοθήκη όπου φυλάσσονται τα οστά του Αγίου Διονυσίου.

Το καμπαναριό, που περιβάλλεται από αναρίθμητες λάμπες, φωτίζεται τη νύχτα δημιουργώντας ένα θέαμα μαγευτικό.

Εκκλησία του Αγίου Νικολαου στο Μωλο

Αυτή η εκκλησία, που βρίσκεται στην πλατεία Σολωμού, είναι το μόνο κτίριο ενετικού ρυθμού που σώθηκε από τον σεισμό του 1953 και ανοικοδομήθηκε διατηρώντας τα αρχικά του χαρακτηριστικά. Αρχικά η εκκλησία είχε ανεγερθεί πάνω σ' ένα νησί που ένα γεφύρι ένωνε με τη στεριά, στη συνέχεια αυτό το νησί έγινε αναπόσπαστο τμήμα της πόλης.

Για πολλούς αιώνες η εκκλησία ανήκε στο Συνεταιρισμό των Ναυτικών.

Η ανέγερσή του χρονολογείται τον 17ο αιώνα και είναι το πιο παληό κτίριο στην πλατεία Σολωμού; κατασκευάστηκε σε αναγεννησιακό ρυθμό εκτός από το καμπαναριό που θυμίζει περισσότερο βυζαντινό ρυθμό.

Στο εσωτερικό του υπάρχουν τα άμφια του Αγίου Διονυσίου, προστάτη του νησιού, που για ένα διάστημα της ζωής του λειτουργούσε σ' αυτή την εκκλησία.

Εκκλησία Αγίου Μαρκου

Μικρών διαστάσεων, είναι η μοναδική καθολική εκκλησία του νησιού.

Δίπλα στο Μουσείο Σολωμού και Κάλβου μοιάζει να αποτελούν ένα και μονο κτίριο λόγω του ότι έχουν κτιστεί με τον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό.

Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού η μάζα των Άγγλων γιορτάζει κάθε Κυριακή απόγευμα στις 19.00.

Εκκλησία Αγίου Νικολαου του Κοιλιωμένου

Καθώς πλησιάζετε το Κιλιομένο το μεγαλείο του καμπαναριού και οι τεράστειες διαστάσεις της εκκλησίας θα σας εντυπωσιάσουν.

Η εκκλησία και το καμπαναριό χωρίζονται από ένα δρόμο και μοιάζουν, λόγω της εξωτερικής τους όψης, σαν να είναι δυο διαφορετικές και ξεχωριστές μονάδες.

Το καμπαναριό με την τετράγωνη βάση χαρακτηρίζεται από τέσσερις ορόφους, στον τρίτο μπορείτε να θαυμάσετε δύο αψίδες και στον τελευταίο, με εξαγωνική βάση, πολυάριθμες ανάγλυφες διακοσμήσεις.

Εκκλησία Αγίας Μαύρας

Η εκκλησία της Αγίας Μαύρας, που βρίσκεται στο κέντρο του Μαχαιράδου, ξεχωρίζει περισσότερο για όσα μπορείτε να θαυμάσετε στο εσωτερικό παρά στο εξωτερικό της. 

Εκτός από τις πολλές τοιχογραφίες, ξεχωρίζει μια εικόνα που αναπαριστά την αγία στη μνήμη της οποίας είναι αφιερωμένη η εκκλησία; σύμφωνα με ένα θρύλο, αυτή η εικόνα χρονολογείται από τον τρίτο αιώνα μ.Χ. και προέρχεται από την Αίγυπτο, χώρα όπου έζησε και μαρτύρησε η Αγία Μαύρα.

Εκκλησία της Παναγιας της Κεριωτισας

Στο ορεινό χωριουδάκι Κερί, στην νότια πλευρά του νησιού, υπάρχει μια εκκλησία πολύ μεγάλη που περιβάλλεταιαπό πάρκο.

Μπορείτε εύκολα να την βρείτε γιατί από το μεγάλων διαστάσεων καμπαναριό οι καμπάνες ακούγονται σε όλο το χωριό και μετράνε το χρόνο που μοιάζει να έχει σταματήσει στον περασμένο αιώνα.

Εκκλησία στη θάλασσα

Σ' αυτό το νησί το τόσο δεμένο με την θρησκεία, εκκλησίες βρίσκονται παντού, εκόμη και στη θάλασσα.

Μόλις φτάσετε στον Aγιο Νικόλαο, παραλία στο νότιο τμήμα του νησιού (προσοχή, υπάρχει ένα άλλο χωριό στο βόρειο τμήμα, με το ίδιο όνομα), θα βρείτε στα αριστερά σας μια λωρίδα γης όπου υπάρχει ένα άσπρο εκκλησάκι.

Η εκκλησία δεν έχει όνομα καθώς και άλλες πληροφορίες και δεν είναι δυνατόν να την επισκεφτείτε παρά μόνο όταν διοργανώνονται γάμοι.

Εκκλησία του Αγίου Ληπιου

Στο δρόμο που οδηγεί από την πόλη της Ζακύνθου στο Καλαμάκι θα βρείτε, αριστερά κρυμμένο στα πεύκα, ένα μικρό εκκλησάκι σκαρφαλωμένο στο λόφο; το μόνο που μένει από την εκκλησία είναι το μικρό καμπαναριό λευκό και γαλάζιο με δύο μικρές καμπάνες και ένα σταυρό στην κορυφή και ένα μέρος από το κύριο κτίσμα.

Αυτό το εκκλησάκι φαίνεται σαν να είναι κομμάτι του βράχου, δεν καταλαβαίνει κανείς που αρχίζει το ένα και που τελειώνει ο άλλος και αυτό το κάνει μοναδικό; δεν πρέπει να το χάσετε.

Μοναστήρι της Παναγιας της Σκοπιωτισας

Στην κορφή του όρους Σκοπος, στις πλάτες του χωριού Αργάσι, βρίσκεται το μικρό μισογκρεμισμένο μοναστήρι που κτίστηκε το 15ο αιώνα προς τιμήν της Παναγίας.

Από αυτό το μοναστήρι, μέσα στη φύση είναι δυνατόν να δείτε ολόκληρο το νησί, μια θέα που δεν ξεχνιέται και που όπως φαίνεται από το όνομα Μπελβεντέρε εκτιμούσαν και οι ενετοί.

Χτίστηκε σε βυζαντινό ρυθμό, πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδας; το σχήμα σταυρού και το εσωτερικό πλούσιο σε τοιχογραφίες κάνουν την εκκλησία πολύ χαρακτηριστική.

Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο δρόμος για να φτάσετε στην εκκλησία δεν σηματοδοτείτε καθώς επίσης το τελευταίο κομμάτι του δεν έχει άσφαλτο.

Μοναστήρι της Σπηλιώτισσας

Στο βόρειο τμήμα του νησιού σ' ένα μικρό μεσόγειο χωριό, τις Ορθονιές, είναι δυνατόν να επισκεφθείτε το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιάς (Σπηλιώτισσα) που ανεγέρθη τον 16ο αιώνα.

Αυτό το μοναστήρι μοιάζει να έχει χτιστεί στην άκρη του γκρεμού και το περιβάλλον γύρω του είναι καταπράσινο και πλούσιο σε βλάστηση.

Προς το παρόν, μπορείς να το παρατηρήσεις μόνο απο εξω, γιατί το εσωτερικό δεν ειναι προσβάσιμο.

Μοναστήρι της Υπεραγαθου

Για να φτάσετε σ' αυτό το μοναστήρι πρέπει να ξεπεράσετε το χωριό του Κοιλιωμένου και να πάρετε ένα κάθετο χωματόδρομο στα δεξιά.

Ο δρόμος που πρέπει να διανύσετε είναι αρκετά μακρύς αλλά πνιγμένος στο πράσινο και σε ανθισμένα λειβάδια και από τις δύο πλευρές.

Φτάνετε έτσι σε ένα μικρό μοναστήρι του 17ου αιώνα που είναι αφιερωμένο στην Παναγία.

Λίγο έχει μείνει από το παληό του μεγαλείο μα σ' αυτό το χώρο νοιώθει κανείς μια απόλυτη αίσθηση γαλήνης.

Μοναστήρι του Αγίου Γεωργιου των Κρημνων

Στο χωριό Αναφωνήτρια, εκτός από το μοναστήρι της Παναγίας, υπάρχει και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Βράχων, χτισμένο πάνω σ' ένα μικρό ακρωτήρι από όπου μπορείτε να θαυμάσετε την θάλασσα.

Μπαίνοντας στην αυλή του Μοναστήριού μπορείτε να θαυμάσετε: στα αριστερά τα κελλιά των μοναχών, στο κέντρο τον πύργο και στα δεξιά ένα μικρό εκκλησάκι.

Δεν είναι γνωστή η περίοδος της ανέγερσής του, αλλά καταστράφηκε από τους πειρατές το 1553 και ξαναχτίστηκε σε ενετικό ρυθμό.

Ο πύργος με την κυκλική βάση χτίστηκε με σκοπό να προστατεύει το μοναστήρι από τυχόν επιθέσεις.

Μοναστήρι της Παναγιας της Αναφωνητριας

Πνιγμένο στο πράσινο είναι υποχρεωτικός σταθμός για κάθε τουρίστα.

Σ'αυτό το μοναστήρι, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός πύργος του 15ου αιώνα που φαίνεται αμέσως στην είσοδο.

Αυτός ο πύργος, εν μέρει κατεστραμένος έχει στην κορυφή τέσσερις αψίδες και ένα σταυρό και σήμερα χρησιμοποιείται σαν καμπαναριό ενώ είχε αρχικά χτιστεί για λόγους άμυνας.

Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχει μια τεράστιας αξίας εικόνα της Παρθένου και αυτή από τον 15ο αιώνα, που προέρχεται από την Κωσταντινούπολη, και πολυάριθμες τοιχογραφίες.

Σ' αυτό το μοναστήρι κατέφυγε ο Aγιος Διονύσιος και έζησε μοναχικό βίο.

Μοναστήρι της Ελευθερώτριας

Μόλις λίγο έξω από το Μαχαιράδο με κατεύθυνση βόρεια, συναντάτε στα αριστερά το μοναστήρι της Παναγίας της Ελευθερώτριας.

Στο εξωτερικό του μοιάζει περισσότερο με κάστρο παρά με μοναστήρι και είναι χαρακτηριστικές οι πολεμίστρες στους πύργους καθώς και η εναλλαγή του λευκού με το κόκκινο, που υπογραμμίζει όλα τα παράθυρα και τις αψίδες του.

Το μοναστήρι έχει θέα προς τα πεδινά της Ζακύνθου και μένει κανείς κατάπληκτος από την πλούσια βλάστηση που αντικρύζει.

Σήμερα είναι γυναικείο μοναστήρι όπου μπορείτε να επισκεφτείτε.

Μοναστήρι του Αγίου Ιωαννη του Προδρομου

Αυτό το μοναστήρι είναι μεταβυζαντινό, βρίσκεται στο βουνό βόρεια από τις Αλυκές, και στο παρελθόν, λόγω της θέσης του, το χρησιμοποιούσαν οι προσκηνυτές σαν χώρο ανάπαυσης, αν και τα έργα που υπάρχουν σ' αυτό είναι μεγάλης αξίας.

Μπορείτε να δείτε εικόνες των γνωστών ζωγράφων Πουλάκη και Μπάφα και ένα πολύτιμο ξύλινο προσκηνυτάρι.

Στο συγκρότημα υπάρχει ένα μικρό αββαείο πλάϊ σε ένα κτίριο δυο ορόφων και ένα πύργο, με κυκλική βάση, που είχε κτιστεί στο παρελθόν για αμυντικούς λόγους.

Μνημεία της Ζάκυνθου

Υπάρχουν πολλά μνημεία αφιερωμένα σε γνωστές προσωπικότητες που στο παρελθόν γεννήθηκαν και έζησαν στη Ζάκυνθο.
Το παρεθόν δεν ξεχνιέται από τους Ζακυνθινούς που, ιδίως στη μεγάλη πλατεία Σολωμού έχουν στήσει αγάλματα και προτομές.
Ανάμεσά τους υπάρχουν το άγαλμα του εθνικού ποιητή Διονύσιου Σολωμού που στη βάζη του είναι χαραγμένος ένας στίχος από τον "Υμνο στην Ελευθερία", το άγαλμα που αναπαραστά την Δόξα στην οποία αναφέρεται ο ποιητής στα ποιήματά του, άγαλμα που έχει από τις δύο πλευρές δύο παληά κανόνια και την στήλη που θυμίζει τα γραπτά ενός άλλου ποιητή, πολύ αγαπητού στους Ζακυνθινούς, του Κάλβου.Πάντα στην πλατεία Σολωμού, υπάρχει προτομή αφιερωμένη στη μνήμη του Ούγγο Φώσκoλου, γνωστού Ιταλού ποιητή που γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1778.
Επίσης μπορείτε να δείτε, στο δρόμο που φέρει το όνομά του και όπου βρισκόταν το σπίτι όπου έζησε, το κενοτάφιο του Φώσκoλου με το άγαλμα του "Κλαίοντος αγγέλου".Τέλος στο λόφο Στράνη στις πλάτες της πόλης υπάρχει μια άλλη προτομή του Σολωμού και λέγεται ότι ο ποιητής σ' αυτό το λόφο έβρισκε γαλήνη και ότι η υπέροχη θέα του χάριζε έμπνευση.
Επίσης μπορείτε να θαυμάσετε τη στήλη την αφιερωμένη στη μνήμη των μελών της Φιλικής Εταιρίας, της κρυφής πατριωτικής εταιρείας που μαχόταν για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον ξένο ζυγό.

Ιστορικές περιοχές στη Ζάκυνθο

Ενετικο καστρο

Από την παληά κατασκευή πολύ λίγα απομένουν, μόνο τα τείχη, αλλά οπωσδήποτε συμβουλεύουμε ένα περίπατο σ' αυτά τα ερείπια που είναι πνιγμένα στο πράσινο ενός μικρού δάσους και σας επιτρέπουν να θαυμάσετε από ψηλά όλη την πρωτεύουσα του νησιού.

Εκεί που υψώνεται αυτό το κάστρο, παληά υπήρχε η μεσαιωνική πόλη της Ζακύνθου με πολλά σπίτια και δώδεκα εκκλησίες αλλά μετά από τόσους σεισμούς και πολέμους δεν έχει απομείνει τίποτα.

Το 1970 ενισχύθηκαν τα τείχη που μετά τους συνεχείς σεισμούς κινδύνευαν να πέσουν και το 1984 μετά από πολλές ανασκαφές ήρθαν στο φως πολλές εκκλησίες που είχαν ανεγερθεί μεταξύ 11ου και 18ου αιώνα καθώς και άλλα ερείπια από την εποχή του Βυζαντίου αλλά και της Αγγλικής κυριαρχίας.

Σταυρος στο Καμπι

Ένας τσιμεντένιος σταυρός αυτών των διαστάσεων είναι ορατός από απόσταση πολλών χιλιομέτρων από το χωριό όπου βρίσκεται τα Κάμπη.

Ο ίδιος ο σταυρός εντυπωσιάζει και μόνο με το μέγεθός του, αλλά κρατά επίσης ζωντανή τη μνήμη αυτών που πέθαναν στον εμφύλιο πόλεμο.

Δεν είναι δυνατόν να ξεχαστούν όταν τους αντιπροσωπεύει ένα σύμβολο ορατό και από την θάλασσα, που βρίσκεται πάνω σ' ένα απόκρημνο ακρωτήρι ύψους πάνω από τριακόσια πενήντα μέτρα.

Ενετικος πυργος

Για να δείτε τον μικρό ενετικό πύργο, πρέπει να πάτε στο χωριό Έξω Χώρα, στο βόρειο τμήμα του νησιού, και μετά από το κέντρο του χωριού να πάρετε αριστερά ένα δρόμο όπου θα προχωρήσετε μερικά χιλιόμετρα.

Ο δρόμος σε κάποιο σημείο γίνεται χωματόδρομος και πρέπει να συνεχίσετε μέχρι το μικρό ακρωτήρι πάνω από τη θάλασσα όπου βρίσκεται το παρατηρητήριο.

Μικρών διαστάσεων και σχεδόν ανέγκιχτο από το χρόνο, το χρησιμοποιούσαν για να βλέπουν τον εχθρό όταν έφτανε από τη θάλασσα.

Η θέση του είναι η καλύτερη δυνατή γιατί μπορούσε να δεί κανείς ένα μεγάλο μέρος της δυτικής ακτής του νησιού.

Μετά τον πύργο ο δρόμος συνεχίζει αλλά δεν σας συμβουλεύουμε να τον ακολουθήσετε γιατί είναι αδιεξοδος και σε κακή κατάσταση.

Γεφυρα του Αργασι

Στο Αργάσι, χωριό σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τη Ζάκυνθο, μπορείτε να δείτε ένα γεφύρι του 1800 που το μισό ακουμπάει στην άμμο και το άλλο μισό είναι βυθισμένο στη θάλασσα.

Είναι περίεργο να μπορεί κανείς να θαυμάσει ένα ερείπιο που θυμίζει το παρελθόν, λίγα μέτρα από μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα; είναι και αυτό μια μοναδική όψη της Ελλάδας.

Οικια Σαρακινα

Κοντά στο χωριό Μουζάκι είναι δυνατόν να επισκεφθείτε τα ερείπια μιας αγγλικής έπαυλης που άντεξε στο σεισμό του 1953. Αυτή η έπαυλη, που ονομάζεται Σαρακίνα, ανήκε στην οικογένεια Λουντζη και είναι κλασσικό δείγμα των αρχοντικών σπιτιών, χτισμένων σε νεοκλασσικό ρυθμό, από τα οποία η Ζάκυνθος ήταν πλούσια πριν έρθει η καταστροφή.

Από την έπαυλη ανεπαφα έχουν μείνει μόνο η πρόσοψη των δύο ορόφων με την είσοδο και στον πρώτο όροφο επτά παράθυρα.

Προς το παρόν, μπορείς να το παρατηρήσεις μόνο απο εξω, γιατί το εσωτερικό δεν ειναι προσβάσιμο.

Υδραγωγειο στα Βρυσακια

Στην περιοχή γύρω από το χωριό Αργάσι υπάρχουν διάφορα ερείπια κτιρίων και αρχαίων κατασκευών όπως το γεφύρι στην παραλία, τα ερείπια μιας εκκλησίας και ενός υδραγωγείου που έδινε κάποτε νερό σε ολόκληρη την ζώνη. 

Μπορείτε να φτάσετε στο υδραγωγείο από ένα χωματόδρομο κρυμένο στο πράσινο που ξεκινά από το Αργάσι και χάνεται στην εξοχή και δεν υπάρχουν πινακίδες ή άλλου είδους ενδείξεις.

Ευχαριστούμε το Zanteisland